آیین اهل حق کرمانشاه و میراث آیین های باستان

اهل حق از فرقه های مذهبی مسلمانان به شمار می رود که در مناطق مختلفی از ایران ساکن هستند. سده ی هشتم هجری قمری به سبب فضای سیاسی و اجتماعی خاص خود، فرصتی برای شکل-گیری و گسترش فرق مختلف به ویژه با گرایش های صوفیانه ایجاد کرد. در این فضا فرقه های صوفی مختلفی نظیر صفویه، نقشبندیه، مشعشیان، بکتاشیه، علویان و نیز اهل حق شکل گرفتند و در مناطق مختلف پیروانی یافتند. پیروان آیین اهل حق که اصطلاحاً "علی اللهی" نیز نامیده می شوند عمدتاً در غرب ایران ساکن هستند. موقعیت کوهستانی و صعب العبور بودن منطقه مانع از دسترسی آسان حکومت های وقت به اهل حق شده و زمینه ی مناسبی برای رشد و گسترش باورهای آنان در منطقه شد. البته همین ویژگی، سبب شد تا مدت ها بعد از ظهور اسلام، میراث های فکری و فرهنگی آیین های باستانی ایران از جمله مهرپرستان، زردشتیان و مانویان در این منطقه حضور داشته باشد. سلطان اسحاق برزنجه ای، مقنن و پایه گذار اصلی یارسان، هنگامی که از زادگاهش برزنجه ی عراق به غرب ایران آمد، در منطقه ی دالاهو ساکن شد و به تدریج مشرب او پیروان زیادی در میان سه قوم کُرد و ترک و لُر ساکن در غرب ایران یافت. وجود میراث های فکری و فرهنگی ایران قبل از اسلام در باورها و آداب پیروان سلطان اسحاق تأثیر گذاشت تا آن جا که آن تأثیرها در باورها و مراسم آیینی آنان قابل مشاهده است. در این پژوهش به بررسی تأثیرات میراث آیین های باستانی بر آیین اهل حق با محوریت اهل حق کرمانشاه و پیروان کُرد سلطان اسحاق پرداخته شده است. در این پژوهش، نگارنده با مطالعه و آگاهی نسبی از ادیان ایران باستان به میان اهل حق رفته و از نزدیک شاهد رسوم و باورهای آنان بوده و با بهره گیری از پژوهش های منطقه ای و پیمایش های میدانی به وجود تشابهات این آیین با آیین های باستانی پی برده است.